Je smartphone als laptop of desktop

Dit hele verhaal heb ik getypt op mijn telefoon, niet door fanatiek met mijn duimen op het glas te rammen of zelfs maar door eroverheen te vegen om zo woorden te maken, maar op een heel gewoon hardwarematig fullsize-qwertytoetsenbord.

Veel tweakers weten dat het kan: je telefoon aan een monitor en randapparatuur hangen, en gebruiken als desktop. Het is al lang een droom van veel mensen en telefoonmakers proberen het al jaren. Wie kent hem nog: de Motorola Atrix? Het was 2011, de tijd dat Motorola nog van Motorola was en niet van Google of Lenovo. De Atrix was een smartphone met de mogelijkheid om een tweede besturingssysteem te draaien, een Linux-distro die tevoorschijn kwam door hem aan te sluiten op een monitor via hdmi.

Het was lang niet de enige poging om een smartphone als desktop te gebruiken. De bekendste onder tweakers is misschien wel Continuum, een poging om Windows 10 Mobile te gebruiken op een groot scherm. Of wat dacht je van Ubuntu Phone, dat ook als desktop moest kunnen functioneren? Zo zijn er veel meer concepten geweest.

Inmiddels is de desktopmodus een gangbare functie geworden voor duurdere smartphones. Samsung bouwt hem al sinds 2017 in onder de naam DeX. Huawei doet hetzelfde met Desktop Mode sinds de Mate 10 Pro eind 2017. Google heeft stiekem al een basisversie van een desktopmodus in Android 10 zitten, terwijl LG hem onlangs toevoegde aan de Android 10-upgrade voor zijn telefoons van vorig jaar. Die laatste hebben we niet kunnen proberen, omdat nog geen LG-telefoon in ons magazijn de upgrade naar Android 10 heeft ontvangen.

Hoog tijd dus om al deze desktopmodi naast elkaar te leggen. Wat voor hardware heb je ervoor nodig? Hoe ziet de interface eruit? En vooral: werkt het al goed genoeg om je desktop of laptop definitief naar de kringloopwinkel te brengen? Het gebruik van deze desktopmodi werd een waar avontuur, waarbij ik soms succesvol werk gedaan kreeg op een telefoon en soms de telefoon uit pure frustratie naar een fysieke versie van /dev/null wilde smijten.

Welke desktopmodus je hebt, hangt af van je telefoon. De kans lijkt klein dat je de keuze voor een bepaalde telefoon laat afhangen van de manier waarop je hem als desktop kunt gebruiken, al is het voor sommigen misschien wel belangrijk dát je hem kunt gebruiken op een groot scherm met aangepaste interface. Gebruikers van een iPhone kunnen al stoppen met lezen. Er is geen desktopmodus in iOS. Niet dat Apple het niet zou kunnen maken - CarPlay bestaat ook en is een aangepaste interface voor in de auto - maar je krijgt niet meteen een iPad-interface als je het scherm van je iPhone naar een monitor uitvoert.

Op Android is de kans aanwezig dat je telefoon wél een desktopmodus heeft. Samsung biedt het onder de naam DeX aan via software op al zijn high-end modellen sinds de Galaxy S8 uit 2017. Dus onder meer de S8, Note 8, S9, Note 9, S10, Note 10 en S20 hebben het, maar ook de Galaxy Fold bijvoorbeeld en de Galaxy A90 5G. Recente tablets hebben eveneens de desktopmodus. Goedkopere telefoons ondersteunen het niet.

Huawei is de andere grote fabrikant die dit al enige tijd doet, onder de naam Easy Projection; sinds de Mate 10 Pro van eind 2017. Alle Mate-telefoons ondersteunen het, net als de P-telefoons sinds 2018. De Lite-modellen doen niet mee. Ook de Honor View20 en Honor Note 10 kunnen de functie gebruiken.

LG is de derde fabrikant die erop is gesprongen. De functie zit in Android 10 voor LG-telefoons; tot nu hebben de V60 ThinQ en G8 ThinQ Android 10 gehad, maar die telefoons zijn niet in de Benelux verschenen. De upgrade voor de G8X en G8S die wel in de Benelux zijn verschenen, moet nog komen.

Tot slot is Google vorig jaar begonnen met het ondersteunen van een desktopmodus met Android 10. Probleem is dat Google, vermoedelijk in een vlaag van verstandsverbijstering, actief de benodigde DisplayPort Alt-modus van usb-c heeft gedeactiveerd. Voor de duidelijkheid: dit staat standaard aan in

de gebruikte Snapdragon-soc van Pixel-telefoons, maar Google heeft moeite gedaan om het uit te zetten. De oplossing is eenvoudig, maar raar: de desktopmodus is te zien op het telefoonscherm zelf. Met een draadloos toetsenbord en draadloze muis is daarmee te werken. Het tonen op een monitor kan alleen via een Chromecast.

Geestig genoeg is het een Android 10-functie, dus telefoons van andere fabrikanten die de ondersteuning niet hebben weggehaald, kunnen het beeld wel bedraad uitvoeren naar een monitor. Het is een rudimentaire versie, vooral bedoeld voor ontwikkelaars, om te laten zien hoe apps eruitzien op een groot scherm in een dekstopmodus. Dat betekent dus dat ook telefoons die geen desktopmodus van de fabrikant hebben, maar wel beschikken over usb-c en Android 10, deze desktopmodus kunnen gebruiken.

Als je de telefoon wil inzetten als goede vervanger voor een desktop of laptop, moet je daarvoor natuurlijk de spullen hebben, zowel hardware als software. Pas dan kun je er veel dingen mee doen waarvoor je normaal een desktop of laptop zou pakken. Ten eerste moet je goede hardware hebben om alles aan te sluiten. Je kunt gebruikmaken van een monitor, toetsenbord en muis bijvoorbeeld. Nu kun je dat thuis doen, maar wat is het nut daarvan? Als je een monitor, toetsenbord en muis hebt, is de kans groot dat je ook een desktop hebt staan en in veel gevallen is die krachtiger dan je telefoon. Bovendien is de interface aangepast aan het grotere scherm van een monitor, maar natuurlijk hebben we het wel geprobeerd.

We hebben er ook voor gekozen om de telefoon te veranderen in een laptop. Daarvoor zijn diverse apparaten te koop. We hebben gekozen voor de nieuwste daarvan: de NexDock van Nex Computers. We hebben dat apparaat besproken in een aparte review, maar vooralsnog is het goed om te weten dat de NexDock aan te sluiten is met usb-c. Hij heeft onder meer hdmi-, usb-c- en usb-a-poorten, een 3,5mm-jack en een micro-sd-kaartsleuf. Daarmee kun je uiteraard usb-sticks en geheugenkaarten gebruiken. Je kunt ook dongles aansluiten om nog meer te kunnen doen. Dat werkt allemaal en op alle telefoons.

Dan de resolutie: Emui Desktop werkt standaard tot full hd en we kregen het niet hoger. DeX en Emui Desktop blijven bovendien op 16:9 functioneren, ook bij een bredere monitor. Je hebt dan de keuze uit zwarte balken aan de zijkant, en een interface met uitgerekte tekst en iconen. DeX kan het wel, maar vereist accessoires als kabels en een dock van Samsung zelf. Android 10 past zich aan de monitor aan en gaat wel breder.

Een ander element van desktops en laptops is de besturing. Alt-tabben via een extern toetsenbord werkt bij Samsung en Huawei prima, maar in de desktopmodus van Android 10 niet. Dan wisselt hij van app op het telefoonscherm, maar niet op het grotere scherm.

Samsung en Huawei hebben ondersteuning voor zwevende, verplaatsbare vensters, maar Android 10 standaard niet. Het is óf een klein telefoonscherm óf full screen. Samsung en Huawei hebben een taakbalk om openstaande apps snel tevoorschijn te halen, Android 10 niet.

Een dock kan in elk geval de functionaliteit van een telefoon danig uitbreiden, met bijvoorbeeld een 3,5mm-jack, een geheugenkaartlezer en usb-sticks. Dat kan bovendien allemaal tijdens het laden van de telefoon.

Wel moeten we opmerken dat de audio uit de 3,5mm-jack van de NexDock voor geen meter klinkt bij Samsung en Huawei. Zelfs op maximaal volume is het alleen goed hoorbaar in een heel stille omgeving. Als de omgeving niet stil is, heb je pech. Bij de Android 10 Desktop Mode op de OnePlus 7 Pro klonk hij wel weer voldoende. Waarom dat zo is? Tja, wellicht zongen de elfjes bij maanlicht mooier bij de desktopmodus van Android 10. Dat klinkt niet als een sterke verklaring, maar we kunnen ook geen betere bedenken.

Laten we het positief bekijken; het goed laten werken van desktopmodi vereist creativiteit en doorzettingsvermogen. Dan nog is er kans dat het niet goed lukt, want tijdens het gebruik loop je zonder twijfel tegen de beperkingen van de software aan. Het is leuk om te proberen daaromheen te werken, maar wie serieus werk gedaan wil krijgen op een machine, moet accepteren dat veel zaken niet optimaal werken, en dat je veel op hulppagina's en fora zit om te proberen alles aan de gang te krijgen. Laat ik ze per software bespreken.

DeX is zonder twijfel de compleetste van alle desktopervaringen. Veel apps werken standaard en alle apps werken als je de ontwikkelaarsmodus activeert, wat overigens nog niet eens eenvoudig bleek. In theorie is het een aantal keer met de muisaanwijzer op het buildnummer klikken, zoals dat ook in Android werkt. Daarna moet je op 'ja' drukken in een prompt, maar de focus van de interface ligt standaard op annuleren. Als je dus per ongeluk een keer te veel drukt, annuleert de software de stap. Je weet niet wanneer dat is, want om de een of andere reden had DeX tijdens het activeren van de ontwikkelaarsmodus een inputlag van enkele seconden. Gelukkig werkte na activatie van de ontwikkelaarsmodus alles als een zonnetje.

DeX is duidelijk gemaakt om simpel te werken. Sluit een telefoon aan en het laat een paar schermen op de telefoon zien ter introductie en laat de hoeken van de interface zien om een monitor in te stellen. Daarna kun je gelijk aan de gang. Wat beginnelingen zal tegenstaan: je wallpaper laat het niet zien en het houdt er ook geen rekening mee welke apps normaal gesproken op je homescreen staan.

Ideaal is dat de interface desktopgebruikers bekend zal voorkomen. Je hebt een taakbalk waarop je apps kunt pinnen, een startmenu linksonder om apps te openen, en iconen voor status en meldingen rechtsonderin.

Wat minder goed gaat, is werken met verschillende vensters tegelijk. Vensters van grootte veranderen kan niet; je hebt de keuze uit klein en full screen. Wel kun je ze links en rechts vastzetten met de toetscombinatie Windows-Pijltje en dat is fijn. We missen dingen om in te stellen, zoals de grootte van tekst en iconen. Alles zag er een beetje groot uit en dat is niet goed aan te passen.

Er zijn veel kleine dingen waar je tegenaan loopt en die voor iedereen anders zullen zijn. Voor mij was het bijvoorbeeld onmogelijk om verschillende afbeeldingen tegelijk te uploaden in de Tweakers-backend, iets wat op het telefoonscherm wel kan. Ook tabellen bewerken bleek onmogelijk; bij tekstinvoer zette hij tekens op een willekeurige andere plek op de pagina neer. Wie weleens zijn hele tekst moet doorlopen om de vijf plekken te vinden waar het woord 'bluetooth' is ingevoegd, zal weten dat verstoppertje spelen veel leuker is met je kinderen dan met woorden die je in een tabel wilde zetten.

Ook bleek DeX moeite te hebben met het doorzoeken van de broncode van websites, iets dat ik geregeld doe om bijvoorbeeld de url van afbeeldingen of video's te vinden voor in nieuwsberichten. Nu zijn dit kleine dingen waar vrijwel niemand anders tegenaan zal lopen, maar iedereen heeft zo zijn eigen manier van werken en dingetjes die misschien net niet werken, wat je van tevoren onmogelijk kunt weten.

Wel ondersteunt DeX veel keyboardshortcuts die je kent van de desktop. Alt-tab natuurlijk om tussen apps te wisselen, maar ook Windows-L om de telefoon te vergrendelen doet het gewoon, net als alt-F4 om iets af te sluiten. Uiteraard werken dingen als ctrl-C, ctrl-X en ctrl-V ook gewoon.

De set-up van Emui Desktop kost iets meer moeite dan die van DeX. Zo geeft hij op het externe scherm standaard eerst het telefoonscherm weer in plaats van de desktopmodus. Een klik op de notificatie fikst dat, maar dat had gemakkelijker gekund. De interface ziet er goed uit, met opnieuw een taakbalk onderin met iconen en een startmenu links, en statusiconen en notificaties rechts. Naast de tijd staan ook Android-navigatieknoppen, als je die gebruikt op je telefoon.

Helaas liep ik ook tegen de nodige problemen op. Chrome maakte de tabbalk soms zwart, waardoor het gokken was waar ik moest klikken om een bepaald tabje te openen. Firefox maakt het nog bonter; dat geeft tabs weer zoals op een telefoon, omdat de scaling die Huawei toepast, Firefox doet denken dat het gaat om een telefoon in landscape in plaats van een groot scherm. Het aanpassen van scaling op de telefoon helpt daar niets bij, want de scaling van Emui Desktop staat vast en is niet aan te passen. Dat levert her en der problemen op. Zo zien thumbnails op YouTube er hilarisch groot uit. Als in: ze zijn beeldvullend op een 13"-scherm. Gmail kan maar een paar mails per keer weergeven, doordat de software elke mail veel ruimte geeft. Even een appje installeren is evenmin gemakkelijk. Na een update werkt App Gallery wel in de desktopmodus, maar de Play Store niet. Ligt dat aan de Play Store? Vermoedelijk niet, want in DeX werkt hij wel.

Update, 8:25: Tweaker Mickjuh wees erop dat het wel mogelijk is om apps te installeren - en zelfs de Play Store-app te openen - vanaf de website van de Play Store. Dat werkt inderdaad, al is het niet mogelijk om de Play Store vervolgens in het app-overzicht of op de taakbalk te zetten. Hetzelfde geldt voor apps die Emui niet-compatibel acht.

Een andere hilarische bug zit in Swiftkey, het on-screen toetsenbord van Microsoft dat als standaard is ingesteld. Die bedekt in de desktopmodus je tekstvenster, waardoor je altijd blind moet typen, hoe groot je scherm ook is. Een ander toetsenbord installeren en instellen biedt daarvoor een oplossing.

Net als bij DeX werkte veel prima, maar het duurde een heel aantal meldingen voordat ik doorhad waar ik kon zien dat mensen mij probeerden te bereiken. De interface zet dan een rood stipje naast het accupercentage. Apps krijgen geen stipjes en ook verschijnen meldingen niet in beeld. Daardoor mis je snel dingen. Dit went wel snel.

Wat wel leuk is: Emui Desktop ondersteunt het wisselen tussen apps door met drie vingers over een touchpad te vegen. Ook alt-tabben werkt, net als Windows-L om het scherm te vergrendelen, en sneltoetsen als ctrl-C, ctrl-X en ctrl-V.

Waar DeX en Emui Desktop het gewoon doen, geldt dat voor de desktopmodus in Android 10 totaal niet. Ten eerste is er de vraag op welke telefoons het wel en niet werkt. Dat is gokken. De vraag is of de usb-c-poort het uitsturen van beelden ondersteunt. Weet je welke telefoonserie dat niet doet? Google Pixel. Dat is een beetje gek; Google heeft een desktopmodus in Android 10 gebouwd en het is onmogelijk om die via usb-c op de eigen telefoons te gebruiken.

De OnePlus-telefoons ondersteunen het in elk geval wel en dus ging ik vol goede moed aan de slag op een OnePlus 7 Pro. Na een beetje proberen kwam er inderdaad een interface tevoorschijn op het scherm van de NexDock, maar die zag er niet uit, want het was een soort opgeblazen telefoonscherm. Dus was het tijd om met tools aan de slag te gaan. Het eerste wat ik deed, was de launcher Lawnchair installeren, want die heeft een aparte interface voor de desktopmodus. Dat maakt de situatie iets minder slecht, maar de scaling is nog altijd om te huilen.

Vervolgens was het de beurt aan de tool Flow Desktop van een onafhankelijke ontwikkelaar. Het is een betaalde app, maar gelukkig wordt er een gratis trial aangeboden. Hoe lang denk je dat die is: een week, een dag mischien? Nope, minder. Een uur om alles in te stellen? Ook niet: de ontwikkelaar heeft een proefperiode van een minuut ingebouwd. Na die minuut komt de ultieme anticlimax; de ontwikkelaar heeft de app uit de Play Store gehaald en de Premium-versie kopen kan niet eens meer.

Een tool die nog wel ondersteuning geniet, is SecondScreen. Die ondersteunt het maken van profielen om de interface goed te schalen op externe schermen. Om die te laten werken, moet je roottoegang hebben of de app via adb een bepaalde toestemming geven. Dat bleek op de OnePlus geen soelaas te bieden. De scaling kon maar tot ongeveer 500dpi en dat is te weinig voor een goede desktopervaring, maar toen moest het meest hilarische nog komen. SecondScreen zorgt er namelijk voor dat de optische vingerafdrukscanner achter het scherm niet langer werkt. Dat zit zo: SecondScreen past de scaling niet alleen aan op het externe scherm, maar ook op het scherm van de telefoon. Daardoor zit alles op een andere plek in de interface. Als je dus het scherm uitzet, zit de verlichting die de scanner nodig heeft om je vinger te kunnen zien, een stuk naar boven. Zelfs als je je vinger op de goede plek legt, is het te donker voor de scanner om hem te zien. Een reboot lost dat op.

Zelfs als alles goed aan de praat is, is de interface te beperkt voor fijn gebruik. Er is geen taakbalk, het resizen van vensters gaat slecht tot matig en alles ziet er nog altijd groot uit. Een desktopinterface is er evenmin, dus ik hoopte dat op te lossen met de app Taskbar, maar die kreeg ik niet goed aan de praat op een extern scherm.

Ook als je telefoon geen video-out over usb-c ondersteunt, kun je de desktopmodus gebruiken. Android heeft een ingebouwde functie om wat er gebeurt naar een extern scherm te casten. Dat is te ontvangen via een Chromecast. Dan heb je nog input nodig via bijvoorbeeld een bluetoothtoetsenbord en bluetoothmuis. De NexDock kan het beeld van een telefoon wel ontvangen via Chromecast, maar het toetsenbord als input gebruiken zit er dan niet in. Op een tv werkt het wel, maar het nut ervan wordt dan beperkt, behalve voor gaming. Dan moet je wel games hebben die er niet van uitgaan dat je een touchscreen hebt, want ik kreeg Call of Duty Mobile én Fortnite geen van beide aan de gang.

Je kunt het van twee kanten bekijken; aan de ene kant is het handig dat desktopmodi bestaan voor wie dat wil, ook al maken smartphonemakers er zelf nauwelijks hardware voor. Aan de andere kant, als ze niet veel geld kunnen verdienen met de verkoop van hardware, is de prikkel om de software verder te ontwikkelen uiteraard minimaal.

En dat kun je zien. Samsung DeX en Huawei Emui Desktop via Easy Projection bestaan beide sinds 2017. Dat is niet bepaald de oertijd, maar er is voldoende tijd geweest om deze software verder te ontwikkelen. Die voelt echter experimenteel aan; het zijn duidelijk projecten in de kinderschoenen. Er zijn rare rafelrandjes in de software, naast reguliere bugs als verdwijnende vensters, connecties die zich af en toe vanzelf verbreken en andere irritante elementen. Met Desktop Mode in Android 10 is het nog erger. Het is nog altijd experimenteel en nauwelijks goed bruikbaar, zeker niet zonder er veel moeite voor te doen. Wellicht dat je er met roottoegang en veel geduld een aardige set-up uit kunt halen, maar eenvoudig of gebruiksvriendelijk is dat allemaal niet.

Dus om de vraag uit de inleiding te beantwoorden: een desktop of laptop kan zeker nog niet naar de kringloop, maar voor specifieke mensen die specifieke doeleinden hebben, kan het hebben van een desktopmodus verdraaid handig zijn.

De telefoon is een steeds krachtigere mobiele computer geworden. Deze uitgebreide test heeft laten zien dat het vooral schort aan de software, maar waar geen enkele telefoon tegenaan liep, zijn beperkingen van de hardware. De processor, de gpu, het geheugen en de opslag hielden alle dagelijkse desktoptaken prima bij. De vraag is wanneer de software klaar is voor een toekomst waarin dat kleine apparaat ook op een veel groter scherm goed uit de voeten kan. De telefoon bevat de internetverbinding, verbinding met al onze gegevens en accounts, en de nodige hardware. Alle seinen staan verder op groen, alleen de software blijft nog achter.