Schema van de medicatie die je moet leren en de bijwerkingen en interacties
Farmacologie en farmacotherapie (AB_470224)
Vrije Universiteit Amsterdam
Reacties
- Mooi, kort overzicht. Ik mis de betablokkers en anti aritmica.
- Aan redder in nood, dank voor overzicht!
- Top, bedankt!
- Handig!
- hartelijke dank, ik ga kijken of ik dit materiaal in een leergroep kan gebruiken als verdieping in mijn les.
Gerelateerde documenten
Preview tekst
Longmiddelen - astma
Naam Voorbeeld Werking Bijwerkingen interacties Bèta 2 sympaticomimetica Salbutamol (kortwerkend – symptomatische behandeling)
Salmeterol (langwerking- onderhoudsbehandeling)
Stimuleren de b receptoren in de longen relaxatie van de gladde spiercellen in de bronchiën Meest effectieve bronchusverwijders
Tremor handen&vingers, hoofdpijn, perifere vaatverwijding, stijging hartfrequentie, mond spoelen anders tandbederf. Speeksel/bacterie samenstelling verandert Anticholinergica/parasympaticolytica ipratropium Remmen de werking van Acetyl choline blokkeren muscarine receptoren daardoor is er geen contractie van gladde spieren, maar relaxatie. Werkt beter bij ouderen; aantal cholinerge receptoren blijft gelijk, B2 neemt af
Droge mond, misselijk
Niet in combinatie met sojabonen en pinda’s
Antileukotriënen/LTRA Montelukast Leuketriënen receptor antagonist door blokkade relaxatie ipv constrictie
Volwassenen: buikpijn en hoofdpijn Kinderen: hoofdpijn Kleuters: buikpijn en dorst
Interactie met sterke inductoren van CYP 3A
Xanthine derivaten Theofylline Ze verwijden de bronchiën door remming van fosfodiësterase in gladde spiercellen
Geringe therapeutische breedte
Misselijk, braken Niet geven aan jonge kinderen. Heeft veel interacties met CYP 450
Corticosteroïden Beclometason en budesonide (inhaleren)
Prednisolon (oraal)
Anti-inflammatoir Remmen infiltratie ontstekingscellen
Heesheid, schimmelinfectie, vertragen lengtegroei bij
Kunnen B receptoren gevoelig maken voor B
Remmen vorming en degranulatie van mediatoren.
kinderen, keelpijn, misselijk
sympaticomimetica = upregulatie
Standaardtherapie volwassenen:
- Kortwerkend B2 sympaticomimetica / 60+ers eventueel ipratropiumbromide
- Kortwerkend B2 sympaticomimetica + lage dosis ICS
- Kortwerkend B2 sympaticomimetica + lage dosis ICS + langwerkend B2 sympaticomimetica / evt LTRA
- Kortwerkend B2 sympaticomimetica + hoge dosis ICS + langwerkend B2 sympaticomimetica / evt LTRA + predinisolon oraal
Standaardtherapie kinderen:
Tot 1 jaar: 1. Geen SABA op proef 1-2 weken 2. Verwijzen kinderarts
1-6 jaar: 1. Geef SABA op proef 1-2 weken 2. lage dosis ICS, minimaal 6 weken 3. verwijzen
Vanaf 6 jaar: 1. klachten minder dan 1x per week: SABA klachten meer dan 3x per week: ICS, minimaal 6 weken 2. verwijzen
Analgetica – pijnbestrijders
Naam Voorbeeld Werking Bijwerkingen Interacties
Paracetamol Meest gebruikt ter wereld, niet weet hoe het precies werkt. Pijnstillend, koortsverlagend, geen ontstekingsremmend effect
Zeer weinig bijwerkingen, maar overdosis leverschade (dodelijk). Overdosis behandelen met N-acetyl cysteine
NSAIDs Ibuprofen, naproxen, diclofenac, aspirine
Remmen COX daardoor geen endoperoxides (prostaglandines, en stoffen die een rol spelen bij de bloedstolling van functie van bloedplaatjes. Aspirine bloedstolling voorkomen
COX 1 = housekeeperfunctie – je wil niet dat dit geremd wordt
Ulcusvorming, trombocytenaggregatieremmers, afname nierfunctie
ACE-remmers en NSAIDS NSAIDs vernauwen die bloedtoevoer naar de nieren, ACE remmers verwijden de bloedafvoer van de nieren netto houd je niks over acute nierinsufficiëntie
NSAIDs & HVZ wees voorzichting met patiënten met HVZ,
Maagdarm middelen
Naam Voorbeeld Werking Bijwerkingen Interacties
Antacida Algeldraat, Rennies, magnesiumhydroxide
Neutraliseren het maagzuur: R + H RH. Het werkt snel, maar kort. Nadeel: je doet niks aan zuurproductie
Door meer zuurproductie meer klachten
Vormen met tetracyclinen en andere AB slecht opneembare complexen
Sommige middelen hebben zuur nodig voor goede resorptie Histamine receptor antagonisten Ranitidine, cimetidine Histamine receptoren worden geblokkeerd HCl productie wordt minder, en pepsinevorming wordt geremd
Cimetidine heeft interactie met CYP 450
Protonpomp remmers (PPI) Omeprazol, pantoprazol, esomeprazol
Remmen de protonpomp K+/H+ ATPase geen zuurproductie. Lange werkingsduur ( uur) Mucosaprotectiva Sucralfact, bismuth (niet in NL verkrijgbaar)
Bevorderen de genezing van peptische aandoeningen zonder remming van maagzuursecretie. Geven beschermende laag over ulcerende gebieden Prostaglandine analoga Misoprostol Stimuleren de prostaglandine productie in de maag meer remming van maagzuursecretie, en stimuleren de musus en bicarbonaat productie
Tripel therapie tegen H. Pylori Amoxicilline + claritromycine + PPI
Behandeling tegen H. Pylori bacterie Laxantia tegen obstipatie Zemelen, lactulose, senna/glycerol/bisacodyl, docusate/arachis oil
Zemelen: tegen bulk
Lactulose: vasthouden van water door osmotisch effect
Senna/glycerol: stimuleren spieren in de mucose
Docusate/arachis oil: verzachten en smeren de ontlasting Tegen diarree Loperamide, ORS, cholera bacterie
Antimotility drugs: loperamide
ORS: rehydratie
Antibiotica: bv cholera bij behandeling met tetracycline Tegen misselijkheid = anti- emetica
Domperidon, metoclopramide
Dopamine antagonisten: peristaltiek van het maagdarm kanaal gaat omhoog
Domperidon: perifeer werkend droge mond, langere QT tijd
Metoclopramide: perifeer + centraal werkend slaperigheid, extrapiramidale bijwerkingen
Geef niet bij darmobstructie, GI bloeding, darmperforatie
Interacties: domperidon met QT verlengende middelen (TCA)
Metoclopramide interactie met alcohol, levodopa
Standaardbehandeling
- Antacidum of mucosaprotectivum
- Antacium of mucosaprotectivum vervangen door H2 receptorantagonisten
- H2 receptorantagonisten vervangen door PPI
Voorkom chronisch gebruik van zuurremmende medicatie risico op infecties + osteoporose
secundaire preventie myocardinfarct
remming afgifte renine in de nier, remming afgifte noradrenaline
bij Sotalol: ritmestoornissen
B blokker + verapamil = bradycardie
ACE remmers / ARBs Je geeft het bij hypertensie, hartfalen, diabetische proteïnurie
ACE: omzetting AT I AT II vindt niet plaats. Dilatatie arteriolen, remming noradrenaline, remming hyperplasie/hypertrofie
ARB: AT II receptor blokkers remmen de werking van AT II zelf en remmen aldosteron afgifte door de bijnier
Hyperkaliemie, nierfalen, hypotensie, valneiging, angio- oedeem
Niet geven bij angio- oedeem
NSAIDS + ACE
REMMERS =
NIERFALEN
NSAIDS + ARBS =
NIERFALEN
NSAIDS + DIURETICA
= NIERFALEN
Renine remmers Aliskiren remt renine afgifte van de nieren
hyperkaliemie
Calciumantagonisten Verapamil, Diltiazem, Dihydroperidines
Ze remmen de calcium instroom minder contratie van gladde spiercellen in het hart en vaten
Verapamil & Diltiazem: angina pectoris, atrium fibrilleren vasodilatatie contractiliteit van hartspier omlaag, vertraagde SA&AV geleiding
Dihydroperidines: hypertensie vasodilatatie
alles wat te maken heeft met vaatverwijding, hoofdpijn, rood gezicht
Hypotensie, valneiging, oedeem, obstipatie
Beta blokker en verapamil bradycardie
Alfa-1 blokkers Bijna niet gebruikt, geen voordeel boven diuretica en beta blokkers
Verlaagt de perifere vaatweerstand bloeddruk verlaagt
Standaardbehandeling
50+:
- Thiazide diureticum / calciumantagonist
- ACE remmer toevoegen (bij kriebelhoest ARB)
- Combineer diureticum, ACE remmer en calcium antagonist
- Overweeg therapieresistente hypertensie
Je kan beter combineren dan de dosis verdubbelen
Dus 50+ 1. D/C 2. A 3. D + A + C
<50:
1. A
- C/D toevoegen
Chronisch hartfalen: 1. A 2. A + D 3. A + D + B
Chronische nierschade: A
DM:
1. D
2. A
3. C
Atriumfibrilleren: B
COPD/Astma: D
A = ACE-remmer B= Beta blokker C= calcium antagonist D= diureticum
Cholesterolverlagers
Naam Voorbeeld Werking Bijwerkingen Interacties
Statines/HMG CoA reductase inhibitors
Atorvastatine, simvastatine, rosuvastatine
Worden veel gebruikt. Ze verlagen het totaal en LDL cholesterol. Ze remmen de cholesterol productie in de lever lever gaat LDL receptoren maken receptoren vangen LDL uit serum weg
Myopathie, spierkrampen
Belangrijke interactie met CYP 450 3A
Vermijd grapefruitsap
HIV+ rosuvastatine
Ionenwisselaar-hars Veel minder gebruikt. Ze binden aan galzuren (producten van de lever die gemaakt worden van cholesterol) galzuren kunnen niet meer heropgenomen worden lever moet
Obstipatie, misselijk
Glinepiride, glibenclamide, glicazidemga
insuline meer glucose opname uit het bloed
SU derivaat zorgt ervoor dat het Kalium kanaal makkelijker dicht gaat eerder depolaristatie Ca influx insuline secretie
blokkers (want beta blokkers onderdrukken de stress situatie je voelt je hypo niet aankomen), vitamine K antagonisten, corticosteroïden
Insuline Kortwerkend: lispro, aspart, glulisine (na de maaltijd in combinatie met langwerkende innemen)
Regulier en NPH (begin van de dag innemen, dan heb je ook een mooie spiegel)
Insuline detemir – werkt nog langer
Insuline glargine – werkt het langst, 24 uur
Je geeft dit pas als je met maximale orale therapie niet uitkomt, je blijft metformine doorgeven want daarvan is bewezen dat de risico’s op hvz afneemt, daarnaast kan je insuline dan ook lager doseren minder gewichtstoename en minder hypo’s
Gewichtstoename 2- 4 kg Hypoglycemie (makkelijker dan bij SU derivaten) Lipodystrofie (lokale overgevoeligheid)
ACE-remmers zorgen ervoor dat insuline iets sterker werkt
GEEN BETA-BLOKKERS –
maskeert hypo’s
Wees voorzichtig met thiazidediuretica en alcohol
GLP-1 agonisten Exenatide, liraglutide
Nieuwe middelen, heel duur
Eten in darm GLP- 1 hormoon wordt afgegeven stimuleert insuline afgifte B cellen. GLP-1 geeft signaal aan de maag dat de darm vol zit niet alles in 1x geven GLP-1 geeft signaal aan de hersenen dat je geen honger hebt
Toch gewichtstoename 0- 2 kg
Misselijkheid
Acute pancreatitis
DPP4 remmers Linagliptine, saxagliptine, vildagliptine
GLP-1 wordt normaal gesproken afgebroken door DPP4, maar als je die remt, blijft de natuurlijke GLP- 1 langer in het lichaam insuline secretie gaat omhoog
Gewichtstoename 0. kg
Niet geven bij leverstoornissen, ernstig hartfalen
SGLT-2 remmers Normaal gesproken wordt glucose teruggehaald uit de nieren het bloed in door SGLT-2, maar als je die nou remt dan ga je glucose plassen en dan wordt je bloedsuikerspiegel verlaagd
Genitale infecties, hypoglycemie
Niet geven bij nierstoornis
Interacties: diuretisch effect van diuretica kan toenamen door SGLT- 2 grote kans op dehydratie en hypotensie
Stappenplan: 1. Metformine (biguanide) 2. Metformine + SU derivaat – verhoog dosering elke 2-4 weken 3. Metformine + SU derivaat + NHG insuline
Angina Pectoris
Naam Voorbeeld Werking Bijwerkingen interacties
Nitraten ISDN, nitroglycerine – aanvalsbehandeling snelle opname – oromucosaal (spray/tablet)
ISMN – lang werkend
- mee oppassen, altijd nitraatvrije periode
Relaxatie van gladde spiercellen in de vaten
Veneus vaatverwijdend effect
- bij hoge doseringen worden ook de arteriolen verwijd
Direct vaatverwijdend effect op coronaire vaten
Groot first-pass effect, dit moet je vermijden
Korte halfwaardetijd
Bèta Blokkers Zorgen voor een daling in de hartfrequentie, hartminuutvolume en remt de afgifte van noradrenaline
Hypotensie, valneiging, perifere vaatcirculatie verslechtert, ritmestoornissen
Calciumantagonisten Verapamil, Diltiazem Diltiazem is vaatverwijdend en verapamil zorgt voor een vertraging in de SA en AV geleiding
Pas op met bèta blokkers hart stil?
Stappenplan 1. Nitraten + ASA 2. Bèta blokker 3. Langwerkend nitraat 4. Calciumantagonist 5. Nitraten + bèta blokker
Aminoglucosiden - eiwitsynthese
Gentamicine – gebruikt bij ernstig zieke patiënten – wegen de voordelen op tegen de nadelen?
Remmen de eiwitsynthese in bacteriën. Zijn zeer effectief, breedspectrum werking, zeer slechte orale absorptie infuus.
Veel toxiciteit – oren en nieren
Macroliden en tetracyclines - eiwitsynthese
Remmen de eiwitsynthese in bacteriën. Goede orale absorptie, werken intracellulair ze kunnen Legionella, mycoplasma en chlamydia bestrijden
Macroliden: GI Tetracyclines: foto- allergie, calciumbindend
Sulfonamiden en trimethoprim – DNA
Co-trimoxazol = trimethoprim + sulfamethoxazol
Grijpen vroeg in op de DNA replicatie. Goede orale absorptie (tablet). Goede weefsel penetratie, er is veel resistentie niet meer blind geven.
Veel gebruikt bij urineweginfecties en behandeling van Penumocystis jiroveci
Toxiciteit = nierfunctiestoornissen en beenmergproblemen
Quinolonen/Chinolonen
- DNA
Ciprofloxacine, levofloxacine
DNA gyrase wordt geremd door quinolonen dan kan het DNA niet meer goed buigen tijdens de celdeling en dan gaat het DNA stuk.
Goede orale absorptie, gevaar voor resistentie
Niet veel bijwerkingen: GI problemen, peesproblemen
Antidepressiva
Stappenplan: 1. SSRI – lichte voorkeur door iets minder bijwerkingen 2. TCA
Naam Voorbeeld Werking Bijwerking interacties
SSRI Selectieve serotonine heropname remmers
Remmen de opname van serotonine in de synapsspleet
Initiële onrust, maagdarmklachten nemen af
Seksuele disfunctie, gewichtstoename blijvend
Verhoogde bloedingsneiging
NSAID + SSRI = allebei verhoogde bloedingsneiging geef TCA/PPI erbij
Andere serotonine er ook bij serotonine syndroom
SSRI + diuretica = hyponatriemie TCA Tricyclische antidepressiva
Remmen de heropname van serotonine en adrenaline! Nadeel: ze blokkeren ook andere receptoren
Droge mond, duizelig, obstipatie, erectie stoornis, mictie stoornis, orthostatische hypotensie, sedatie, verminderd cognitief functioneren (ouderen)
Geef niet bij recent hartinfarct, hartfalen, urineretentie, glaucoom, epilepsie, QT tijd verlengende middelen (domperidon) ritmestoornissen. Alcohol toename sedatieve werking MAO remmers Remmen monoamine oxidase dat breekt normaal gesproken serotonine en adrenaline af, maar door remming wordt het niet meer afgebroken Lithium Gebruikt bij bipolaire stoornis
Add on medicatie Voeg je toe als TCA onvoldoende effect heeft
Vrouwen met 2 of meer risicofactoren op HVZ en pas op bij 30+ rokende vrouwen ze moeten stoppen met roken Nuvaring 3 weken in, 1 week uit
Pleister 3 weken op, 1 week af. Kan op bovenbeen, billen, buik, armen, maar niet op borsten - daar is te veel vetweefsel Progestageen alleen
Pil 28 pillen, continu gebruik, 97% ovulatieremming, cervix barrière
Minder voorspelbare bloedingen, stemmingsveranderingen, libidoverlies
Geen invloed op moedermelk
Prikpil 3 maandelijkse injectie, remt de eisprong, verschrompeling van baarmoederslijmvloes
Lange nawerking duurt een paar maanden voordat je zwanger zou kunnen worden nadat je gestopt bent Implantatiestaafje Blijft 3 jaar zitten, lokaal progestagenen verdikking cervixslijm, rem motiliteit en capaciteit van spermacellen, minder opbouw van baarmoederslijmvlies
Je kan na stoppen na een paar weken zwanger worden
Niet hormonaal
Condoom, sterilisatie, zaaddodend middel, periodieke onthouding, pessarium
Koper IUCD Soort ontstekingsreactie in je baarmoeder sperma kan niet goed bewegen en eicel kan niet nestelen
Nadeel is meer bloedverlies, en pijnlijke menstruatie
Kans op buitenbaarmoeder zwangerschap
Morning after methoden
Pil 1x1 tablet Of 2x2 tabletten
Hele hoge dosis progestagenen als de progestageen spiegel dan in een keer daalt is dat een teken en dan wordt het baarmoederslijmvlies afgestoten
Moet binnen 3 dagen na gemeenschap genomen worden
Koper IUCD Zeer effectief, moet binnen 5 dagen genomen worden, voorkomt voor 96% alsnog de zwangerschap. Je moet wel letten op infectie risico’s. Een SOA zou dan in de baarmoeder kunnen komen
Schema van de medicatie die je moet leren en de bijwerkingen en interacties
Vak: Farmacologie en farmacotherapie (AB_470224)
Universiteit: Vrije Universiteit Amsterdam
Dit is een preview
Toegang tot alle documenten
Onbeperkt downloaden
Hogere cijfers halen
