Oud-minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem wordt niet de nieuwe baas van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).
Na een stemming bleek dat de Bulgaarse Wereldbankbestuurder Kristalina Georgieva kon rekenen op meer steun voor de internationale topfunctie, waarna Dijsselbloem zich terugtrok.
“Ik feliciteer Kristalina Georgieva met de uitkomst van de Europese stemming. Ik wens haar veel succes”, twitterde Dijsselbloem.
I congratulate Kristalina Georgieva with the outcome of todays European votes. I wish her the utmost succes.
— Jeroen Dijsselbloem (@J_Dijsselbloem) 2 augustus 2019
Ook minister van Financiën Wopke Hoekstra feliciteerde Georgieva. Hij liet via Twitter weten dat ze de volledige steun van Nederland heeft voor haar Europese kandidatuur. Hij noemt het belangrijk dat Europa nu eensgezind is.
De aanstelling moet nog door het IMF zelf worden behandeld. Maar er bestaat een soort herenakkoord dat Europese landen het hoofd van het IMF mogen aanwijzen, terwijl de Amerikanen de baas van de Wereldbank mogen benoemen.
Toch is er nog een kans dat Georgieva het niet wordt. Met haar 65 jaar is ze te oud om volgens de IMF-statuten directeur te worden. Daarin staat dat de nieuwe topman- of vrouw ten tijde van de benoeming maximaal 64 jaar oud mag zijn.
Niet-Europese landen zoals China, Brazilië, Rusland en India kunnen een wijziging van de statuten blokkeren en mogelijk een eigen kandidaat voordragen. Zo kunnen de opkomende landen proberen om het herenakkoord te doorbreken.
Lagarde naar de ECB
De positie bij het IMF kwam vrij nadat topvrouw Christine Lagarde onlangs werd verkozen tot president van de Europese Centrale Bank (ECB). Lagarde begint in november aan die nieuwe baan. Haar taken bij het IMF worden momenteel waargenomen door de Amerikaan David Lipton.
Dijsselbloem behoorde tot een select groepje kanshebbers. Hij had de steun van onder meer Duitsland, maar bij Zuid-Europese landen was hij minder populair vanwege zijn optreden bij de Griekse schuldencrisis, toen hij als eurogroepvoorzitter een strikte begrotingslijn aanhield.
Met name een uitspraak in het deftige Duitse dagblad Frankfurter Allgemeine Zeitung viel helemaal verkeerd bij Spanje, Italië en Griekenland. Dijsselbloem zei in het interview: “Ik kan niet al mijn geld aan drank en vrouwen uitgeven om daarna om hulp te vragen.”
In Zuid-Europese landen werd dat opgevat als een sneer naar hen. Vooral de sociaaldemocraten uit Zuid-Europese landen, die het door de Noord-Europese landen gedicteerde bezuinigingsbeleid afwijzen, uiten felle kritiek.
Geen meerderheid voor Dijsselbloem en Georgieva
De stemming was lang spannend en Georgieva kon niet rekenen op de vereiste meerderheid. Een kandidaat heeft 55 procent van de stemmen van de 28 EU-landen nodig, die bovendien 65 procent van de Europese bevolking vertegenwoordigen.
Dijsselbloem voorkwam met zijn terugtrekking een slepende discussie over de uiteindelijke kandidatuur.
Het IMF werd in 1944 samen met de Wereldbank opgericht. Het doel was na de Tweede Wereldoorlog een nieuw economisch systeem in de wereld op te bouwen, dat op stabiele wisselkoersen was gebaseerd. In het verleden stond er één keer een Nederlander aan het hoofd: oud-minister van Financiën Johan Witteveen. Hij was directeur van 1973 tot en met 1978.
De organisatie met hoofdkantoor in Washington is vooral bekend doordat het bij financiële crises ingrijpt. Het fonds helpt landen met problemen met kredieten. Daaraan zijn strenge voorwaarden verbonden, zoals sanering van de overheidsfinanciën. Bij de aanpak van de Griekse schuldencrisis speelde het IMF ook een belangrijke rol.
Carrière van Jeroen Dijsselbloem
Dijsselbloem was in het vorige kabinet minister van Financiën. Daarnaast was hij voorzitter van de Eurogroep. Na de zware nederlaag van de PvdA bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen keerde hij niet terug in kabinet of Kamer.
Hij kon de energie niet meer vinden om in de oppositiebankjes te gaan zitten. Dijsselbloem miste de “vuurkracht” om er vol voor te gaan, schreef hij in zijn ontslagbrief. “Het spijt me zeer. Ik neem dat ook helemaal niet licht. Ik weet dat deze mensen bewust op mij hebben gestemd”, aldus de oud-minister.
Afgelopen jaar was hij in de race om vicevoorzitter te worden van de Raad van State, maar die baan ging naar D66’er Thom de Graaf.
De in 1966 in Eindhoven geboren Jeroen René Victor Anton Dijsselbloem groeide op een redelijk a-politiek gezin maar was al vroeg geïnteresseerd in politiek. Tijdens zijn studie in Wageningen werd hij lid van de PvdA, uit het geloof in een sterke, linkse en sociale partij.
Twaalf jaar lang – met een kleine onderbreking – zat de landbouweconoom in de Kamer. Van 2000 tot 2012 was hij een stille kracht op de achtergrond die loyaal was aan de partijleiders. Nooit drong hij zich op de voorgrond, nooit deed hij een gooi naar het leiderschap.
Hij hield hij zich onder meer bezig met onderwijs, integratie en vreemdelingenbeleid. Zijn strijd tegen gewelddadige computerspelletjes en de seksualisering van de samenleving deed binnen de partij wel enige wenkbrauwen fronsen.
In 2012, midden in een enorme economische crisis, bouwde zijn politieke vriend Diederik Samsom een coalitie met de VVD. Dijsselbloem kreeg de zware post Financiën. Een paar maanden later kwam daar het voorzitterschap van de eurogroep bij.
Hij moest als eurogroepvoorzitter alle zeilen bijzetten om de eurocrisis in de Zuid-Europese landen te bedwingen. Het hielp dat hij een goede band opbouwde met de machtigste minister van Financiën van de eurozone, de Duitser Wolfgang Schäuble.
In Nederland moest hij enorm bezuinigen. Volgens sommige economen gebeurde dat veel te rigoureus. Hij vertrok uiteindelijk bij Financiën met een miljardenoverschot op de begroting. In de Kamer is brede waardering voor zijn werk.
